Dr Maria Dega (Zelewska-Deżyna), ur. 1906 - zm. 1996, nasza Matka, lekarz pediatra, byta żoną chirurga ortopedy prof. dr. Wiktora Degi. Po II wojnie światowej, pracowała w Poznaniu, w Klinice Ortopedii i Rehabilitacji Akademii Medycznej, kierowanej przez naszego Ojca.Pragnieniem naszym jest uchronić od niepamięci spisane prze nią wspomnienia...

To barwny portret bohatera na tle jego epoki, bogate dziedzictwo, które go ukształtowało, i okrutne czasy, w jakich przyszło mu żyć. To znakomita biografia i zarazem porywająca opowieść.
W oparciu o plan autobiografii Korczaka pozostawiony w Pamiętniku Joanna Olczak-Ronikier odtwarza historię życia Doktora, wplatając ją w opowieść o losach i wyborach polskich Żydów. Poznajemy bohatera jako chłopca szukającego swojej drogi, młodego lekarza o społecznych zainteresowaniach, pedagoga głoszącego nowatorskie teorie, pisarza, wieloletniego kierownika Domu Sierot dla dzieci żydowskich, współpracownika Naszego Domu - internatu dla dzieci polskich. Dowiadujemy się, że w młodości pisywał egzaltowane poematy, odrzucane przez wszystkie redakcje. Że założył pierwsze na świecie pismo dla dzieci, redagowane przez dzieci. Że choć zdeklarowany pacyfista, brał udział w wojnie rosyjsko-japońskiej i w I wojnie światowej. Że choć wydawał się racjonalistą i sceptykiem, był człowiekiem głęboko religijnym, a równocześnie interesował się teozofią i należał do loży masońskiej. Nie popierał żadnej partii politycznej. Nie opowiadał się po stronie żadnej ideologii. Przez całe życie towarzyszyła mu wiara, że można być równocześnie Żydem i Polakiem. Tuż przed śmiercią zanotował: "Nikomu nie życzę źle. Nie umiem. Nie wiem jak się to robi".

Autorką pierwszej powojennej książki o Doktorze była moja matka - Hanna Mortkowicz-Olczakowa. Książka do tej pory funkcjonuje jako jedno z najważniejszych źródeł wiedzy o jego życiu. Napisana niedługo po kataklizmie ma ów podniosły ton epitafiów, w których brakuje uczłowieczających, przyziemnych konkretów. Nigdy nie zapytałam: Przecież tak dobrze go znałaś. Opowiedz, jaki był naprawdę. Musiał mieć jakieś słabości, przywary, śmiesznostki, cechy szczególne, dzięki którym mógłby dzisiaj stać się bardziej ludzki.
Ale kto znał go naprawdę? Skryty, odludek, nieskłonny do bliższych przyjaźni, nigdy nikomu nie zawracał głowy własnymi sprawami. Los sprawił, że najwięcej osobistych zwierzeń i informacji o swojej rodzinie zostawił w dzienniku, który prowadził w ostatnich miesiącach życia, w getcie. Przeczuwał zbliżającą się śmierć i wiedział, że nie pozostało mu wiele czasu.
(ze wstępu)

Autor - miłośnik i badacz historii medycyny - podjął trud zebrania i opisania życia i okoliczności śmierci polskich lekarzy i farmaceutów, którzy zginęli podczas działań wojennych, byli zamordowani przez Niemców i Rosjan lub więzieni w niemieckich obozach koncentracyjnych - w Oświęcimiu, Majdanku, w Stutthofie - i w obozach sowieckich w Katyniu, Ostaszkowie i Starobielsku. Wielu polskich lekarzy narodowości żydowskiej zginęło w gettach i w akcjach eksterminacji żydów. Słownik biograficzny lekarz i farmaceutów - ofiar drugiej wojny swiatowej jest próbą ocalenia pamięci o nich.

Autor - lekarz od lat działający na polu historii medycyny - podjął sie opracowania biogramów polskich lekarzy i farmaceutów, którzy zginęli w czasie i z powodu drugiej wojny światowej. Są to przedstawiciele zawodów medycznych zamordowani przez Rosjan w więzieniach i łagrach sowieckich Kozielska, Ostaszkowa i Starobielska, a także więzieniach i licznych łagrach rozsianych w całym Związku Radzieckim. Są to ludzie pomordowani przez Niemców w obozach koncentracyjnych Oświęcim, Majdanek, Stutthof, Dachau i inne. Wielu zginęło w kazamatach gestapo, w zbiorowych egzekucjach w Palmirach, Wawrze, Forcie VII w Poznaniu, na Cmentarzu Żydowskim w Częstochowie i gdzie indziej. Znaczną grupę stanowią ci, co zginęli w walce na frontach tej wojny, w partyzantce, w Powstaniu Warszwskim. Słownik biograficzny lekarzy i farmaceutów - ogiar drugiej wojny światowej jest próbą zachowania ich pamięci.